Hằng ngày, hàng triệu tấn chất thải được con người sản sinh ra từ nhiều hoạt động khác nhau, từ nông nghiệp, công nghiệp cho đến sinh hoạt hàng ngày.Tưởng tượng cảnh tượng khi hít phải không khí đầy chất độc hại, uống nước ô nhiễm chất thải hay sống trong một môi trường bị phá hủy bởi chất thải nguy hại, không khí nặng nề bởi mùi hôi thối, môi trường sống trở nên khó khăn, sức khỏe suy yếu. Để ngăn chặn và hạn chế những tác động tiêu cực này, việc đầu tiên chúng ta cần làm là hiểu rõ “Chất thải nguy hại là gì?”. Đến với bài viết này, chúng ta cùng tìm hiểu định nghĩa, nguồn gốc, cách phân loại và giải pháp xử lý chất thải nguy hại, từ đó góp phần bảo vệ môi trường sống và sức khỏe của chính mình.
Chất thải nguy hại là gì?
Chất thải nguy hại là những loại chất thải rắn hoặc lỏng chứa các chất độc hại, gây ô nhiễm và có thể gây hại cho môi trường và sức khỏe con người. Chúng bao gồm các hợp chất hóa học độc hại, kim loại nặng, chất phóng xạ và các chất gây ô nhiễm khác. Những chất này có thể có nguồn gốc từ nhiều nguồn khác nhau như công nghiệp, y tế, nông nghiệp, xây dựng và sinh hoạt hàng ngày.
Xem thêm: Bùn vi sinh là gì? Vai trò của bùn vi sinh xử lý nước thải?
Phân loại chất thải nguy hại
Chất thải nguy hại được phân loại theo các tiêu chí sau đây:
Chất thải liệt kê
Chất thải liệt kê bao gồm các loại sau:
Chất thải F là chất thải công nghiệp phát sinh từ quá trình sản xuất như tẩy dầu mỡ và làm sạch. Chất thải F không có nguồn gốc cụ thể, xuất hiện ở nhiều lĩnh vực khác nhau.
Chất thải K là chất thải từ một số ngành công nghiệp đặc thù như dầu khí và sản xuất thuốc trừ sâu. Sau khi xử lý, chất thải K tạo ra nước thải kèm theo bùn.
Chất thải P & U là các hợp chất hóa học thương mại không còn sử dụng thường xuyên, như dược phẩm hoặc thuốc trừ sâu, và thường tồn tại ở dạng nhỏ.
Chất thải đặc trưng
Chất thải đặc trưng là những chất thải có một trong những đặc điểm sau: độc hại, có khả năng gây bệnh truyền nhiễm, được sử dụng làm thuốc thử, có tính ăn mòn hoặc dễ cháy nổ. Để đảm bảo xử lý chính xác và tránh những tác động tiêu cực không mong muốn, các chất thải đặc trưng cần được dán nhãn để nhận diện chính xác. Điều này giúp ngăn chặn việc xử lý sai lầm và tránh các tác động nghiêm trọng không đáng có.
Chất thải phổ quát
Chất thải phổ quát bao gồm các loại sau: đèn huỳnh quang, ống tia cực, thiết bị chứa thủy ngân (như kẹp nhiệt độ), thuốc trừ sâu, pin (chứa chì hoặc lithium).
Tham khảo thêm: Quy trình xử lý bùn thải nguy hại: Bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng
Chất thải hỗn hợp
Chất thải hỗn hợp đòi hỏi quy định về việc thu gom và xử lý rất phức tạp, và cần sự giám sát đặc biệt từ các cơ quan chức năng. Chúng bao gồm các thành phần nguy hại và cũng có thể chứa các đồng vị phóng xạ.
Cách xử lý chất thải nguy hại
Chất thải nguy hại là một vấn đề toàn cầu mà cần được giải quyết một cách nghiêm túc. Việc xử lý chất thải nguy hại đúng cách giúp ngăn ngừa tác động tiêu cực lên môi trường và sức khỏe của con người. Dưới đây là một số phương pháp tiêu biểu:
- Tái chế và tái sử dụng: Nhiều chất thải nguy hại có thể được tái chế hoặc tái sử dụng. Ví dụ, pin có thể được tái chế để tách ra các kim loại quý và tái sử dụng. Nhiều loại hóa chất nguy hại khác cũng có thể được tái sử dụng sau khi được xử lý.
- Chôn lấp an toàn: Chất thải nguy hại có thể được chôn lấp tại các khu vực được thiết kế đặc biệt để ngăn ngừa rò rỉ và ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ nên được sử dụng như một giải pháp cuối cùng, bởi vì nó không giải quyết được vấn đề ô nhiễm nguồn gốc.
- Xử lý bằng nhiệt: Phương pháp này bao gồm đốt, hấp, pyrolysis (phân giải bằng nhiệt không khí), hay plasma arc treatment (xử lý bằng tia plasma). Những phương pháp này đều đòi hỏi sự kiểm soát nghiêm ngặt để đảm bảo rằng không có chất độc hại nào thoát ra ngoài môi trường.
- Xử lý hóa học: Chất thải nguy hại có thể được xử lý bằng cách sử dụng hóa chất để neutralize (làm trung hoà), stabilize (ổn định), hoặc solidify (làm đặc). Phương pháp này có thể giúp giảm thiểu tính độc hại của chất thải hoặc làm cho chúng dễ xử lý hơn.
- Xử lý sinh học: Một số loại chất thải nguy hại có thể được xử lý bằng cách sử dụng vi sinh vật để phân giải chúng. Đây là một phương pháp thân thiện với môi trường nhưng chỉ có thể sử dụng cho một số loại chất thải nguy hại nhất định.
- Đóng gói và bảo quản an toàn: Đối với chất thải nguy hại không thể xử lý ngay lập tức hoặc phải chờ đợi quy trình xử lý, việc đóng gói và bảo quản chúng một cách an toàn rất quan trọng để tránh rò rỉ và ô nhiễm môi trường.
Xem thêm: Công nghệ xử lý nước thải ao là gì và ứng dụng trong nông nghiệp
Kết bài Hãy cùng nhau hành động để giảm thiểu chất thải nguy hại, bảo vệ môi trường và mang lại sức khỏe và sự phát triển bền vững cho chúng ta và thế hệ tương lai.